Ontdek de geschiedenis van uw huis! Het Rijksarchief en de stad Kortrijk stellen gids voor huizengeschiedenis voor.
Het historische centrum van Kortrijk telt talrijke historische panden. Deze huizen zijn soms eeuwenoud, maar wie er woonde, waarvoor ze gebruikt werden of hoe ze in de loop der tijd verbouwd werden, is vaak niet bekend. Elke gevel vertelt een verhaal. Wie dat wil achterhalen, kan nu gebruik maken van de gids voor huizengeschiedenis, een initiatief van het Rijksarchief in samenwerking met de stad Kortrijk. In de handleiding krijg je handige tips over hoe je zelf met archieven aan de slag kan gaan en de verrassende geschiedenis van een woning kan achterhalen.
Auteur Emma D’haene stelt de gids voor huizengeschiedenis voor op donderdag 5 september om 14u in de Herberg Oud Cortryck (Wijngaardstraat 10). Je ontdekt wie er vanaf de late middeleeuwen in dit historische pand woonde en waarom ‘Oud Cortryck’ allesbehalve het oudste café van de stad is.
De gids voor huizengeschiedenis kost 5 euro en is verkrijgbaar in het Rijksarchief (Guido Gezellestraat 1), Erfgoeddepot Trezoor (Vier Linden 1) en de dienst toerisme/Kortrijk 1302 (Begijnhofpark).
Meer info: rijksarchief.kortrijk@arch.be
Korte inhoud :
Kortrijk profileert zich met dit project als een stad in verandering, met een duidelijke toekomstvisie en met opmerkelijke openbare werken langs de Leie en in het stadscentrum. Maar vernieuwing heeft een prijs. Om nieuwe gebouwen neer te poten, moeten andere sneuvelen. De stad en haar inwoners hebben een baksteen in de maag. Mede als gevolg daarvan veranderde het uitzicht van de stad door de eeuwen heen. Kortrijk kreeg het ook hard te verduren tijdens beide wereldoorlogen. De voorbije decennia gingen opnieuw vele huizen onder de sloophamer, om plaats te maken voor nieuwe projecten. Op het eerste gezicht zijn er in Kortrijk maar een beperkt aantal historische gebouwen terug te vinden, maar achter de verbouwde Kortrijkse gevels schuilt vaak een oudere kern. Deze gids kan helpen om de bouw- en bewoningsgeschiedenis van de vele woningen in het historische stadscentrum in kaart te brengen.
De geschiedenis van de Kortrijkse huizen is op heden nauwelijks onderzocht. Een praktische gids bleef achterwege. In Kortrijk wordt het stadsarchief in twee verschillende instellingen bewaard. Het “oud” archief (tot 1795) is terug te vinden in het Rijksarchief in de Guido Gezellestraat, het “modern” archief in het eigenlijke stadsarchief, dat deel uitmaakt van erfgoeddepot Trezoor in Heule. Deze gids kwam tot stand op initiatief van het Rijksarchief in het kader van een stageopdracht voor de interuniversitaire opleiding Archivistiek (Erfgoed- en Hedendaags Documentbeheer), geïnspireerd door enerzijds de bestaande handleidingen voor andere steden en anderzijds door een in 2016 verschenen bronnengids voor huizengeschiedenis in Wallonië.
Ondanks de vaak onvolledige Kortrijkse bronnen werd een werkbare methode ontworpen. De gids is opgebouwd als een stappenplan, met uitleg per soort bron, onderverdeeld in hoofdbronnen (“de ruwbouw”), die het mogelijk maken om een lijst van eigenaars en bewoners op te stellen, en bronnen die aanvullende informatie bevatten (“het haardvuur”). Het onderzoek eindigt meestal niet bij de ruwbouw, want wie waren die eigenaars en bewoners die zich ’s avonds aan het haardvuur warmden? Hoe is het uitzicht en de inrichting van hun woning in de loop der tijd veranderd?
In het eerste hoofdstuk worden de verschillende oude wijkindelingen uit de doeken gedaan. Het is namelijk essentieel, met het oog op verder onderzoek, om het onderzochte huis in een wijk te situeren. Het tweede hoofdstuk gaat dieper in op het vooronderzoek. Na het situeren van het huis in een wijk, kan gezocht worden naar relevante kaarten, plattegronden, afbeeldingen en literatuur. Na dit hoofdstuk volgt het eigenlijke onderzoek. In verschillende stappen komen de voornaamste bronnen aan bod, vervolgens de bronnen met aanvullende informatie. Doorheen de hoofdstukken worden de huizen op de adressen Overleiestraat nr. 64 en Wijngaardstraat nr. 8 (“Oud Cortryck”) gebruikt als proefkonijnen. Ten slotte is er een lijst van geraadpleegde literatuur en een index, per straat, van de te gebruiken nummers van archiefstukken uit het Oud Stadsarchief.
De lijst van bronnen in deze gids is niet volledig, maar beperkt zicht tot de essentie. De doorwinterde archivaris, historicus, heemkundige of genealoog zal ongetwijfeld ook aanvullende informatie vinden in andere documenten. Deze gids wil ook wie minder vertrouwd is met het archief op weg helpen, maar dan nog blijft huizenonderzoek een werk van lange adem, waarbij je mogelijk een zijweg zal moeten inslaan om uiteindelijk toch op de bestemming aan te komen.